ხურმა

• ხურმა აბანოზისებრთა გვარის წარმომადგენელია, ცნობილია 200-მდე სახეობა. წარმოშობით ხურმა ჩინეთიდან არის, დღეს კი ბინადრობს იტალიაში, ესპანეთში, ისრაელში და ამიერკავკასიაში. მოიხსენიებენ ასევე, როგორც „ზამთრის ალუბლის“ სახელით. ყოფილ სსრკ-ს ტერიტორიაზე 3: იაპონური, კავკასიური და ვირგინიული ხურმა მოჰყავდათ. საქართველოში ძირითადად გავრცელებულია ორი სახეობის ხურმა: ჩვეულებრივი ხურმა, რომლის ჭამაც სრული დამწიფების შემდეგ არის შესაძლებელი და კარალიოკი (კოროლიოკი) – მისი ნაყოფი მაშინაც იჭმება, როდესაც ის ჯერ კიდევ მკვრივია. იაპონიაში ამბობენ, ხურმა რომ მწიფდება, ექიმები უმუშევრად რჩებიანო. ამ შესანიშნავ ხილს ძველი ბერძნებიც აფასებდნენ. ჩვენთან მას ეძახიან – კარალიოკს ან ხურმას, ევროპაში კი – კაკი/შარონს/პერსიმონს. კარალიოკი კი უბრალოდ ხურმის ნაირსახეობაა. ხურმა ვითარდება მდედრობითი ყვავილისგან, კარალიოკი კი – მამრობითი.
• ხურმის ნაყოფს დიდი საკვები ღირებულება გააჩნია და ეს უმთავრესად – გლუკოზისა და საქაროზის შემცველობის წყალობით. მის შემდგენლობაში შედის ვიტამინი С, პროვიტამინი А (ბეტა–კაროტინი), С, РР, Е ვიტამინები, ვაშლისა და ლიმონის მჟავა, ბევრი რკინა, კალციუმი, სპილენძი, მანგანუმი და კალიუმი. ხურმაში შემავალი იოდი ავსებს ორგანიზმის იოდის დეფიციტს ფარისებრი ჯირკვლის მუშაობის დარღვევის დროს. ხურმა პირველ ადგილზეა შემდეგი ნივთიერებების შემცველობით: ნატრიუმი, კალიუმი, მაგნიუმი, კალციუმი, რკინა და სხვა. ხურმა დიდი რაოდენობით ცილებს, ნახშირწყლებს და ორგანულ მჟავებს შეიცავს, ასევე კალიუმს, კალციუმს, მაგნიუმს, ნატრიუმს, ფოსფორსა და რკინას. 100 გრამი ხურმა, მხოლოდ 53 კალორიას შეიცავს.
• ხურმას მატონიზირებელი თვისებები აქვს, აუმჯობესებს მადას, ამაღლებს შრომისუნარიანობას. ათეროსკლეროზთან და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებთან ბრძოლაში ვაშლს უკან იტოვებს, ხოლო ცილების შემცველობით კვერცხსაც არ უდებს ტოლს. ხურმა მნიშვნელოვნად მეტ ანტიოქსიდანტებს შეიცავს. ხურმის მიღება სასარგებლოა თირკმლების, გულის დაავადებებისას, აქვს შარდმდენი მოქმედება. ამშვიდებს ნერვულ სისტემას, გააჩნია ბაქტერიციდული მოქმედება ნაწლავური ჩხირისა და ოქროსფერი სტაფილოკოკის მიმართ.
• ხურმაში შემავალი იოდი ავსებს ორგანიზმის იოდის დეფიციტს ფარისებრი ჯირკვლის მუშაობის დარღვევის დროს. აუმჯობესებს მადას, ამაღლებს განწყობას, დადებითად მოქმედებს ნერვულ სისტემაზე, ხსნის დაღლილობის შეგრძნებას. ხურმა სასარგებლოა მხედველობისთვის, გულ-სისხლძაღვთა სისტემისთვის, ათეროსკლეროზის პროფილაქტიკისთვის. ორგანიზმიდან გამოდევნის ნატრიუმის მარილებს და ეწინააღმდეგება კენჭების გაჩენას.
• ხურმა, გარდა იმისა, რომ მრავალი სამკურნალო თვისება გააჩნია, ასევე აქტიურად გამოიყენება კოსმეტოლოგიაში. მისგან ყველა ტიპის კანისთვის შეიძლება სახის ნიღბის მომზადება. დასავლელი კოსმეტოლოგები ხურმას გეიშების სილამაზის საიდუმლოს უწოდებენ. ხურმა დაბალკალორიული პროდუქტია. 100 გრამი საშუალოდ 66 კილოკალორიას შეიცავს, ამიტომ, მიუხედავად იმისა, რომ ტკბილია, როგორც დაბალკალორიული ხილი, წონაში დაკლების მსურველთა დიეტური პროდუტების ჩამონათვალშია. ხურმა ერთ-ერთი საუკეთესო მცენარეული საშუალებაა კარგი მხედველობის შესანარჩუნებლად, ის ასევე აძლიერებს ორგანიზმს და მის ადრე დაბერებას ეწინააღმდეგება. ენერგიის წყაროა და ხელს უწყობს პოტენციის ამაღლებას, ასევე ახდენს ღვიძლის დეტოქსიკაციას, ამცირებს სისხლის წნევას და იცავს კანს დანაოჭებისგან.
• ეს კულტურა დასავლეთ საქართველოში XIX საუკუნის 90–იან წლებში იტალიიდან შემოიტანეს, საიდანაც გავრცელდა საქართველოს სხვა რეგიონებში. ხურმა ბარის მცენარეა, მისი ჩვეულებრივი ადგილსამყოფელია ტენით უზრუნველყოფილი დაბლობები, ხევები და ნესტიანი ფერდობები. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ ამ კულტურის ველური მონათესავე სახეობა, კავკასიური ხურმა საქართველოში დიდი ხანია ცნობილია. გავრცელდა დასავლეთ საქართველოში, კახეთისა და ქართლის ზოგიერთ რაიონში. ბაღის გაშენებისას განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს ტერიტორიის სწორად შერჩევას, რადგანაც იგი იტანს 18-200C ყინვას, სასურველია ნალექების რაოდენობა აღემატებოდეს 1000 მმ-ზე მეტს, ხოლო აქტიურ ტემპერატურათა ჯამი კი 3500-36000C. ვეგეტაციის პერიოდში. საქართველოდან სუბტროპიკული ხურმა ბელორუსის, მოლდოვას და უკრაინის ბაზარზე გააქვთ. უკრაინა სუბტროპიკული ხურმის ყველაზე მსხვილი მომხმარებელია.
• თქვენ რას ფიქრობთ რომელ რეგიონში იზრდება საუკეთესო ხურმა? ეკონომიკური საქმიანობისთვის თუ გამოდგება? გაგვიზიარეთ თქვენი ცოდნა და გამოცდილება, საინტერესოა. შეგიძლიათ კომენტარებში თქვენი მოსავლის ფოტოებიც აგვიტვირთოთ.